IS DIT DIE HELE ERFENISSTIGTING SE SIENING?
Die Hoof Uitvoerende Beampte van die Erfenisstigting, mnr Gert Opperman, wat ook die hoofbeampte van die Voortrekkermonument is, het ‘n brief aan verskeie taal- en kultuurinstansies gestuur waarin hy sy siening oor ‘n “gedeelde erfenis” en oor die Afrikaner uiteengesit het.
Dit is gedoen na aanleiding van ‘n versoek deur Rapport wat blykbaar besig is met so ‘n opname.
Sy antwoord aan Rapport word ter wille van volledigheid onderaan hierdie insetsel weergegee. Daarin maak hy ‘n hele aantal algemeen aanvaarbare en waarskynlik onomstrede stellings, soos dat daar sekerlik nie (of dan “nog nie”, soos hy dit stel) van ‘n “gedeelde erfenis” gepraat kan word nie en trek hy netjiese en goeie verdelingslyne. Met sy siening dat hande uitgereik kan word om saam te werk oor Afrikaans, kan ek ook nie werklik fout vind nie.
Maar dan kom hy by ‘n definisie van “Afrikaners” wat, volgens hom, deur die Erfenisstigting vir ”interne gebruik” geformuleer is:
“… Afrikaners is persone, ongeag afkoms, kleur of geloof, wat hulleself ten volle as Afrikaners beskou of as sodanig beskou word en hulleself ook ten volle of met ‘n gedeelte van die inheemse Afrikaanse kultuurgoedere vereenselwig en dit as hulle kulturele erfenis beskou”.
Met hierdie definisie het ek en andere nie veel fout te vind nie, behalwe vir daardie woordjie “kleur”. Want dit impliseer dat Bruinmense, voorheen bekend as Kleurlinge, maar deur sommiges deesdae “Bruin Afrikaners” genoem, ook Afrikaners kan wees. En dit kan nie. Nie net oor my en andere se sieninge van hulle nie, maar juis binne die konteks van die res van Opperman se definisie nl. “ ..mense wat hulself ten volle as Afrikaner beskou OF as sodanig beskou word…”
Bruin mense word nie deur die breë stroom Afrikaner as as lede van die Afrikanervolk beskou nie en ek dink ook nie die massa Bruines WIL as sodanig beskou word nie. Ek brei verder hierop uit in ‘n stuk oor Herman Giliomee se sieninge wat binne dae hier geplak word.
Opperman was verskeie kere al in die kollig oor sekere dinge, maar het blykbaar elke keer die voordeel van die twyfel gekry en is steeds in hierdie belangrike poste.
Dit het nou tyd geword vir die Erfenisstigting en die Beheerraad van die Monumnent om duidelik, standpumnt in te neem oor hierdie sieninge en oor Opperman se rol.
My eerste en eintlik enigste vraag is aan die Erfenisstigting wat glo ‘n Artikel 21 maatskappy is en mense soos Carel Boshoff en Willem Cruywagen insluit: Is hierdie definsie en die volle implikasies werkllik julle siening of is dit alweer ‘n kompromie standpunt?
Die Tussentydse Afrikanerraad (TAR) het ‘n verklaring uitgereik waarin hulle hul standpunt uiteensit. Ek plaas dit met graagte onderaan Opperman se verklaring.
OPPERMAN SE BRIEF
Geagte Vriende
Die HUB is onlangs deur Rapport versoek om sy siening te gee oor of
ons reeds of ooit van ‘n “gedeelde erfenis’ in Suid-Arika sal kan
praat. Onderstaande is die antwoord deur hom verstrek en aangesien
persone wat in die onderwerp belangstel, dit interessant mag vind,
word dit graag vir insae en moontlike kommentaar deurgegee.
Vriendelike groete
Gert Opperman
Hoof Uitvoerende Beampte
Hieronder verskyn die woordomskrywing van die begrip “Afrikaners” soos deur die Erfenisstigting vir eie interne gebruik geformuleer. Ons hang dit nie aan die groot klok nie en wil dit op niemand afdwing nie, want ons is bewus dat daar ook ander woordomskrywings is en ons gun graag aan ander persone die reg om hul eie sienings daaroor te huldig.
Ons uitgangspunt is dat ‘n persoon gelyktydig verskillende identiteite kan hê wat nie noodwendig onderling uitsluitend is nie. Ek kan gelyktydig ‘n trotse Suid-Afrikaner, ‘n trotse Afrikaanssprekende en ook ‘n trotse Afrikaner wees, sonder dat die een afbreuk aan die ander hoef te doen.
Algemeen gesproke het ons dus ‘n oop, inklusiewe benadering, gebaseer op hoe jy jouself en hoe ander jou sien en ook die kultuurgoedere wat jy as jou eie beskou en waarmee jy jouself assosieer.
Vanweë historiese en ander redes is dit só dat daar nog nie noodwendig gepraat kan word van ‘n gedeelde Afrikaanse erfenis nie en dit dalk vir nog baie jare nie moontlik sal wees nie. Dit is egter nie noodwendig verkeerd nie. Ons gun graag aan ander die reg om dit wat vir hulle as ‘n kultuurgroep belangrik is, te koester en te
beskerm, sonder om enigsins te impliseer dat dit verkeerd of noodwendig minderwaardig is, bloot omdat dit anders is as wat weer vir ons meer belangrik is.
Terwyl ons graag wil hande uitreik om beter kontak met ander te bewerkstellig, moet dit op ‘n natuurlike wyse gebeur. Om dit geforseerd te doen, kan baie maklik ten koste wees van al die betrokke groepe se eiesoortige erfenis en kultuur en dan dien ons niemand se saak nie.
Terselfdertyd moet ons strewe om te bou op dit wat ons wel gemeenskaplik met mekaar deel, bv. die Afrikaanse taal. Reeds daarom is ek baie bly oor die groot vordering wat daar die afgelope rukkie gemaak is om rondom taalbelange geledere te sluit en uit een mond te begin praat, ongeag ander werklike of gewaande verskille wat mag
bestaan.
Die sleutel tot die saak is dat ons, met behoud van selfrespek en wedersyde respek, meer gereeld openhartig met mekaar moet kommunikeer oor dit wat vir ons belangrik is en ook waaroor ons, verantwoordelik, van mekaar verskil. In die proses mag ons
dalk ontdek dat daar baie meer gemeenskaplikhede is as wat daar op die oog af is, maar terselfdertyd kan dit ook groter begrip bring vir redelike en verklaarbare verskille en voorkeure, wat nie noodwendig verkeerd is nie.
Die Erfenisstigting het die afgelope paar jaar baie goed gepresteer tov die beskerming en uitbouing van die Afrikaners se fisiese erfenisgoedere, ten spyte van baie moeilike omstandighede en ‘n akute tekort aan hulpbronne en staatsteun. Ons sal graag die kundigheid en ondervinding wat ons opgedoen het, met ander kultuurgroepe wil deel, maar wil nie graag meerderwaardig of paternalisties voorkom nie,
veral omdat ons besef dat ons ook nog baie het om te leer. Ons wag dus ook op aanduidings van persone en groepe wat dalk van ons dienste en bystand gebruik wil maak en oop is vir wedersydse samewerking. Indien dit gebeur, sal daar dalk nog vinniger gevorder kan word op die pad van onderlinge begrip en die soeke na groter
gemeenskaplikhede.
Vriendelike groete
Gert Opperman
Hoof Uitvoerende Beampte
Die Voortrekkermonument en Die Erfenisstigting
Woordomskrywing:
“Afrikaners is persone, ongeag afkoms, kleur of geloof, wat hulleself
ten volle as Afrikaners beskou of as sodanig beskou word en hulleself
ook ten volle of met ‘n gedeelte van die inheemse Afrikaanse
kultuurgoedere vereenselwig en dit as hulle kulturele erfenis
beskou”.
DIE TAR SE VERKLARING:
DIE ERFENISSTIGTING SE SIENING VAN ‘N GEDEELDE ERFENIS -WOORDOMSKRYWING VAN AFRIKANER
Die TUSSENTYDSE AFRIKANERRAAD -TAR -het kennis geneem van RAPPORT se versoek aan die ERFENISTIGTING rakende bogenoemde aangeleentheid. U reaksie daarop, namens die ERFENISSTIGTING, is vir die TARvan besondere belang en is dit dan ook behoorlik onder die loep geneem. U uitnodiging aan geintereseerdes okommentaar word met dank aanvaar en word kortliks soos volg verwoord
G E D E E L D E E R F E N I S
1 - U siening ‘DAT DAAR NOG NIE NOODWENDIG GEPRAAT KAN WORD VAN N GEDEELDE AFRIKAANSE ERFENIS NIE’ is op sigself baie wyd gestel. Dit veronderstel ‘n verlede van gesamentlike/gemeenskaplike ondervindings oor jare heen as naasbestaande volke/gemeenskappe/groepe. Dit kan beide negatiewe en positiewe herinnerings oproep, en word in die volksgeheue as geskiedenis geliaseer en vind uiteindelik gestalte in die uitlewing van ‘n spesifieke volk se kultuur. Verskillende volke belewe en interpreteer dieselfde gesamentlike ondervindings verskillend en handel op ‘n eiesoortige wyse daarmee as kultuurbelewenis en/of kultuurerfenis
2 - Die begrip kultuurerfenis is egter baie meer spesifiek, en het te make met die hart en siel van ‘n Volk -dit ontstaan o.a. uit bogenoemde gesamentlike ondervindings, en word tot kultuurerfenis verhef vanweë die bydrae wat dit lewer tot die verbreding en uitbouing van ‘n Volk se eiesoortige kultuurgoedere
3 - Die begrip ‘GEDEELDE AFRIKANER ERFENIS’ kan dus niks meer wees as ‘n geskiedkundige verwysing nie. Die verwerking daarvan tot ‘n eiesoortige volkskultuur kan slegs die besit van ‘n enkele Volk wees en kan derhalwe nie met ‘n ander kultuur gedeel word nie
A F R I K A A N S E T A A L
1 - AFRIKAANS is die spreektaal van die AFRIKANER, en vorm die verbale vergestalting van die AFRIKANER se kultuur. Ook ander volke praat AFRIKAANS maar in verwerkte vorm as ‘n dialektiese weergawe van standaard AFRIKAANS
2 - U noem dat ‘ONS MOET STREWE OM TE BOU OP DIT WAT ONS WEL GEMEENSKAPLIK MET MEKAAR DEEL, NL. DIE AFRIKAANSE TAAL’ . Ja, insoverre dit die algemene welsyn van AFRIKAANS in die breë raak. In die besonder NEE, want ‘n taal, selfs ‘n gedeelde taal [soos BRIT-ENGELS, VSA-ENGELS, AUSTR-ENGELS] word in die volksmond van ‘n spesifieke volk omvorm tot ‘n eiesoortige uitdrukking van sy eie unieke volkswees en volksbesit.
(POSBUS 399 BEDFORDVIEW 2008)
RAADSLEDE:
DR POL DOUSSY, ERNIE FABEL, ALBERT DE VILLIERS, JAAP KELDER, FANIE VAN HEERDEN, ANNETTE KENNEALLY, LOU VAN ZYL, IVAN MARTENS, GIDEON MEIRING ALBERT SMOOK, JACO STRAUSS, TIM VAN DER WESTHUIZEN, MARK SINGERY.
UITEENSETTING:
A F R I K A N E R
1 - U woordomskruwing stel dit dat ‘AFRIKANERS IS PERSONE, ONGEAG AFKOMS, KLEUR OF GELOOF, WAT HULLESELF TEN VOLLE AS AFRIKANERS BESKOU ----’ Hierteenoor verwoord die TUSSENTYDSE AFRIKANERRAAD sy siening soos volg en soos vervat in sy verklaarde GRONDBEGINSELS artikel 2: DIE TAR BESKOU AFRIKANERS AS DIE AFSTAMMELINGE VAN DIE GEUSE, HUGENOTE EN VOORTREKKERS WAARUIT DIE BOEREVOLK/AFRIKANER ONTSTAAN HET, WAT SAAM MET IMMIGRANTE UIT ANDER BLANKE LANDE DIE AFRIKANERVOLK DEUR ASSIMILASIE GEVORM HET, EN WAT LATER STANDAARD AFRIKAANSONTWIKKEL HET. U standpunt dus dat die AFRIKANER ‘n mengelmoes van kleur, afkoms en geloof is, is sonder substans en is ‘n growwe veralgemening van alles wat vir die AFRIKANER heilig is
Laastens meld u dat ‘DIE ERFENISSTIGTING DIE AFGELOPE PAAR JAAR BAIE GOED PRESTEER HET TOV DIE BESKERMING EN UITBOUING VAN DIE AFRIKANERS SE FISIESE ERFENISGOEDERE’ Graag sou die TAR so ‘n prestasie-verslag onder oë wou neem en rig hiermee formeel so ‘n versoek aan u. In teenstelling hiermee is oa die volgende onhebbelikhede van die ERFENISSTIGTING skerp in die geheue van behoudende AFRIKANERS vasge-ets
A -Popkonsert in senotaafsaal van monument
B -Onthulling van DANIE THERON se standbeeld deur Nelson Mandela
C -Geposeerde foto van bruin vrou op senotaaf deur FAK (FOUT, dit was die ATKV - Thys)
D -Weiering om reuse VIERKLEUR by monument ten toon te stel, en nog meer
Alles in ag genome is die TAR se oorwoë mening dat die ERFENISSTIGTING, soos vele ander van die voorheen volkseie organisasies, deel van die groot integrasie-klug geword het wat sonder stamp of stoot besig is om die AFRIKANER se kultuurerfenis weg te dobbel.
Ons volstaan met die siening dat ‘n GEDEELDE ERFENIS - sou dit moontlik wees - ONVOORWAARDELIK SAL LEI TOT GEMEENSKAPLIKHEID, DAN TOT GELYKSTELLING, DAN TOT VERBASTERING EN UITEINDELIK DIE ONVERMYDELIKE VERNIETIGING VAN DIE AFRIKANERVOLK
Die volksdigter, G A WATERMEYER, verwoord in die volgende strofes die kanker van geweenskaplikheid en diesulkes soos u wat dit propageer
“NOG KRUIP DAAR HARTE KOUD VAN HAAT TELKENS WANNEER ONS VOLKSVAS PRAAT
BLY BLANK, MY VOLK, BLY BLANK IN GEES LAAT HELDERHEID JOU HARTSLAG WEES
DIE WAT OM KLEURGELYKHEID KREET IS HUL WAT NIE DIE KRINGLOOP MEET’
en ten laaste die wysheid en versiendheid van Dr Verwoerd 12 Desember 1960
‘EK GAAN NIE DIE GESKIEDENIS IN AS DIE MAN WAT DIE AFRANERVOLK NA VERBASTERING GELEI HET NIE’
Dankie weereens vir die geleentheid om kommentaar te kon lewer.
